Fizik Madde Özellikleri

MADDE VE ÖZELL
KLER

Madde: Kütlesi, hacmi ve eylemsizli
i olan,
duyularımızla algılayabildi
imiz her eye madde denir.
Cisim: Maddenin ekil almı haline denir.

Altın bir madde iken, altın yüzük bir cisimdir.
Maddeler katı sıvı ve gaz olmak üzere üçe ayrılır;
Katı: Belirli bir ekle ve belirli bir hacme sahip olan
maddelere denir.

Katı maddeleri meydana getiren tanecikler arası
mesafe çok azdır.

Moleküller arası büyük bir çekim kuvveti vardır.
Sıvı : Belirli bir hacme sahip olan ve belirli bir ekli olmayıp
bulundukları kabın eklini alan maddelere denir.

Sıvı moleküller arası çekim kuvveti katılara göre
daha düük oldu
undan birbirinden fazla
ayrılmayacak ekilde birbirlerinin üzerinden kayarak
yer de
itirirler.

Sıvılar ısıtıldıklarında, sıvı bu enerjiyi kimyasal
ba
lara aktarır ve ba
lar arası mesafe arttı
ından
sıvının hacmi artar.

Sıvıların hacmi kuvvetle artırılamaz.

Sıkıtırılan sıvıların ekli de
iir ama hacmi
de
imez.
Gazlar: Belirli bir ekli ve belirli bir hacmi olamayan
maddelere denir.

Tanecikler arası mesafe çok
fazla oldu
undan gazlar
bulundukları kabı tamamen
doldurur.

Gaz molekülleri serbestçe
dolaabildiklerinden kabı
çeperine çarparak kuvvet uygularlar.

Sıcaklık arttı
ında moleküllerin hızı artar.

Gazların hacmi sıkıtırılarak azaltılabilir.

Basınç ve sıcaklı
a ba
lı olarak gazların hacmi
de
itirilebilir.

Gazların belirli hacimleri olmamasına ra
men ilem
yapılırken gazın hacmi kabın hacmi olarak alınır.

Maddeler katı sıvı ve gaz hali haricinde çok yüksek
sıcaklıklarda plazma halinde bulunur.
Maddelerin ortak özellikleri:
Bütün maddelerde bulunan özelliklerdir. Madde hakkında
bilgi vermeyen madde miktarına ba
lı olan temel
özelliklerdir.
1. Kütle:
Bir cismin içerdi
i madde miktarına denir.
2. Hacim:
Bir maddenin uzayda kapladı
ı yere denir. Sıcaklıkla ve
basınçla de
iir.
3. Eylemsizlik:
Maddenin durumunu devam ettirme e
ilimine denir.

Üzerindeki net kuvvetin sıfır oldu
u bir cismin
duruyorsa durmasına devam etmesine hareket
halindeyse hareketine sabit hızla devam etmesine
eylemsizlik denir.
4. Tanecikli yapı:
Bütün maddelerin atom ve molekül gibi taneciklerden
oluması bize maddelerin tanecikli yapıda oldu
unu
gösterir.
5. Boluklu yapı:
Maddeler tanecikli yapıda ise e
er bu tanecikler arasında
çok küçükte olsa boluk olacaktır. Bu da bize maddelerin
boluklu yapıda oldu
unu gösterir.
6. Elektrikli yapı:
Bütün maddeler pozitif (+), negatif (-) veya yüksüz (0)
taneciklerden oluur.
Maddelerin ayırt edici özellikleri:
Maddelerin ayırt edilmesinde kullanılan özelliklerdir. Aynı
koullarda iki maddenin aynı yada farklı madde oldu
unu
anlamak için ayırt edici özelliklerine bakılır.

Madde miktarından ba
ımsızdır.
1. Özkütle : Birim hacimdeki madde miktarıdır.
2. Özhacim : Birim kütlenin hacmine denir.
3. Özısı : Herhangi bir maddenin 1 gramının
sıcaklı
ını 1 oC artırmak için verilmesi gereken ısı
miktarıdır.
4. Çözünürlük: Belirli sıcaklıkta 100 cm3 çözücüde
çözünen madde miktarına denir.
5. Erime noktası: Bir maddenin katı halden sıvı hale
geçti
i sıcaklı
a denir. Saf maddelerin
erime noktası sabittir.
6. Kaynama noktası: Bir maddenin sıvı haldengaz
hale geçmeye baladı
ı sıcaklı
a denir.
7. Erime Isısı: 1 gr katının tamamının sıvı hale
geçmesi için verilmesi gereken ısı miktarıdır.
8. Buharlama ısısı: 1 gram sıvının tamamının gaz
haline geçmesi için verilmesi gereken ısı miktarıdır.
9. Genleme : Isıtılan bütün maddeler genleir ve bu
genleme miktarı her madde için farklıdır.

Gazların hepsi ısıtıldıklarında aynı anda
genletikleri için gazlar için ayırtedici bir özellik
de
ildir.
10. Esneklik: Farklı katılara eit miktarda kuvvet
uygulandı
ında esnekli
in her katı için
farklı oldu
u görülür.

Esneklik sıvı ve gazlar için ayırt edici bir özellik
de
ildir.
11.
letkenlik: Elektik akımını iletebilme özelli
idir.
12. Isı iletkenlii: Her maddenin ısı iletkenli
i farklıdır.
ÖZELL
K KATI SIVI GAZ
1 Özkütle + + +
2 Özhacim + + +
3 Özısı + + +
4 Çözünürlük + + +
5 Erime Noktası + - -
6 Donma noktası - + -
7 Kaynama Noktası - + -
8 Yo
unlama noktası - - +
9 Erime ısısı + - -
10 Buharlama ısısı - + -
11 Genleme + + -
12 Esneklik + - -
13 Elektrik iletkenli
i + + + -
14 Isı iletkenli
i + + +
15 Özdirenç + + +
( +) Ayırtedici özellik, (-) Ayırtedici özellik de
il
Maddenin fiziksel özellikleri:
Maddenin dı yapısı ile ilgili özelliklere denir.
Fiziksel Özellikler, madde baka bir maddeye dönümeden
ölçülebilen ve gözlenebilen özelliklerdir.
Örne
in;

Ka
ıdın yırtılması

Kalemin kırılması

Camın kırılması

Buzun erimesi

Mumun erimesi
Fiziksel olaylarda:
1. Maddenin kimyasal özellikleri de
imez.
2. Maddenin toplam kütlesi de
imez.
3. Fiziksel olayların ço
u tersine dönütürülebilir.
4. Her fiziksel olayda farklı bir özellik de
iir.
5. Radyo aktif maddelerin radyo aktiflik özellikleri
de
imez.
Maddenin kimyasal özellikleri:
Maddenin yapısal bir de
iikli
e u
rayarak yeni maddelere
dönümesi durumunda gözlenen özelliklere denir.
Örne
in;

Ka
ıdın yanması

Sütün ekimesi

Mumun yanması

Kömürün yanması

Demirin paslanması

Gümüün kararması

Yapra
ın çürümesi
Kimyasal olaylarda,
1. Maddenin kimyasal özellikleri de
iti
i için fiziksel
özellikleri de de
iir.
2. Maddenin toplam kütlesi de
imez.
3. Kimyasal olayların ço
u tersine dönütürülemez.
4. kimyasal olaylar için gereken enerji fiziksel olaylar
için gereken enerjiden çok büyüktür.
5. Radyo aktif maddelerin radyo aktiflik özellikleri
de
imez
HAC
M
Bir maddenin uzayda kapladı
ı yere hacim denir.

Katı ve sıvıların hacmi sabittir, gazların hacmi ise
de
ikendir.

Hacim, sıcaklık ve basınçla de
iir.

Katıların hacmi; belirli bir ekli varsa hacim
formüllerinden yoksa taırma kabı yada dereceli
silindir içindeki sıvıya bırakılarak bulunur.

Sıvıların hacmi ölçekli kaplarla bulunur.
Hacim birimleri: KATI Hacim birimleri: SIVI
Kilometreküp km3
Hektometreküp hm3
Dekametreküp dam3
Metreküp m3
Desimetreküp dm3
Santimetreküp dm3
Milimetreküp mm3
Kilolitre k

Hektolitre h

Dekalitre da

Litre

Desilitre d

Santilitre c

Mililitre m


Katılarda hacim birimleri biner biner büyür.

Sıvıların hacim ölçüsü onar onar büyür.

1 litre (
) = 1 desimetreküp ( dm3 )
1. Geometrik ekli olmayan katı cismin hacmi:
Geometrik ekli olmayan cisimlerin hacmi dereceli silindirle
ölçülürse; yeri de
ien sıvının hacmi cismin hacmini verir.
Vcisim = Vtoplam - Vsu
50 cm3 sıvı içerisine bir cisim atıldı
ında sıvı seviyesi 75
cm3 ‘e geliyorsa demek ki cismin hacmi 25 cm3 ‘tür.
Geometrik ekli olmayan cisimlerin hacmi taırma kapları
ölçülürse cismin içinde boluk yoksa taan sıvının hacmi
cismin hacmini verir.
E
er taıma kabına atılan cisim 50 cm3 sıvı taırıyorsa
cismin hacmi 50 cm3 demektir.
2. Kuru kumun hacmi:
( ) Vhava = Vkurukum + Vsu - Vtop
Vhava = Vbeklenen - Vtoplam
50 cm3 kum ile 50 cm3 su karıtırıldı
ında 100 cm3 karıım
olması beklenirken sıvı seviyesi 75 cm3 gösteriyorsa
demekki kumun içinde 25 cm3 boluk yani hava vardır.
3. Suda çözünen cisimlerin hacmi:
Katı bir cismin içinde boluk varsa sıvı içerisinde
çözündü
ünde bu bolu
u sıvı dolduracak ve dereceli
silindirdeki sıvı seviyesi beklenenden biraz daha düük
olacaktır.
Vgerçek = Vbeklenen - Vsu
Tüm katı cisimler içerisinde boluk oldu
u için hacim ölçüsü
güvenilir de
ildir.
Birbirine karımayan sıvıların hacmi:
Birbirine karımayan sıvıların hacmi dereceli kaplar ile
ölçülür. Sıvılar birbirine karımadı
ı için toplam hacim
de
imez.
Birbirine karıabilen sıvıların hacmi:
Birbirine karıabilen sıvılarda, sıvılar içerisinde çok küçükte
olsa boluk oldu
u için toplam hacimde bir azalma olur
Gazların hacmi:
Sıcaklık ve basınç, gazların hacmini etkiler. Bu nedenle
ancak belirli sıcaklık ve basınç altında gazların hacmi
hesaplanabilir ve ölçülebilir.

Gazların hacmi belirli artlarda ölçülebilir.
Ölçüm ilemi gazın bir sıvı üzerinde toplanması ile
yapılabilir.
KÜTLE
Bir cisimde bulunan madde miktarına kütle denir. m ile
gösterilir.

Sıcaklık, basınç ve bulundu
u yere ba
lı de
ildir.

Kütle evrenin her yerinde aynıdır, de
imez.

Fiziksel veya kimyasal bir olay sonucunda toplam
kütle de
imez.

Kütle eit kollu terazi ile ölçülür.

Kütle skaler bir niceliktir.
Kütle birimleri:
Kilogram kg
Hektogram hg
Dekagram dag
Gram g
Desigram dg
Santigram cg
Miligram mg

Kütle birimleri onar onar büyür.

1 Kental (q) = 100 kg

1 ton ( t) = 1000 kg
Dara: Kabın kütlesi
Brüt: Kap + Cisim
Net: Maddenin gerçek kütlesi
AIRLIK
Bir cismin kütlesine yer çekimi tarafından uygulanan
çekim kuvvetine a
ırlık denir.

A
ırlık, cismin yerine ve hareketine ba
lıdır.

A
ırlık, cismin bulundu
u yere göre de
iir.

A
ırlık, dinamometre ile ölçülür.

Yerin merkezine do
ru yönelmi bir vektördür.
G m.g
 
= sn2
m
kg
N
m
G
g =
=


2
yer
yer
r
G.M
g =

2
11
kg
N.m
G = 6,67.10- .
kg
N
g 9,78.
kg
N
g 9,83.
ekvator
kutup
=
=

Ekvatordan kutuplara do
ru gidildikçe dünyanın
yarıçapı azalır bundan dolayı yer çekim ivmesi
artaca
ı için a
ırlıkta artmı olur.

Dünyanın merkezinde a
ırlık sıfırdır.

Dünyanın yüzeyinden yukarı do
ru çıkıldıkça ve
aa
ı do
ru inildikçe a
ırlık azalır.

Bir cismin a
ırlı
ı; cismin bulundu
u gezegenin
kütlesine, yarıçapına ve bulundu
u yere göre
de
iir.

Uzay bolu
unda ve cisimlerin çekim alanlarının
dıında a
ırlık sıfırdır.
Aırlık birimleri:
Kilogram kuvvet  kg.f
Newton  N
Gram kuvvet  gr.f
Dyne  dyn
1 kg.f = 9.81 N =103 gr.f = 9,81 .105 dyn
E
T KOLLU TERAZ

Kol uzunlukları eit olan terazide sol veya sa
kefeden
herhangi birine ölçülecek olan kütle, di
erine de gram
konur.
Duyarlılık =
N
m
m : Binicinin kütlesi
N : Koldaki toplam bölme sayısı
Binicinin kütlesi verilmemise;
Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu
Eitli
inden faydalanılarak ilem yapılır.
10.mK = 5.mb + 10.mL
Binicinin kütlesi verilmemise;
mK = (Binicinin bulundu
u bölme).( Duyarlılık ) + mL
Duyarlılık =
N
m
Terazinin duyarlılıı verilmise;
Duyarlılık = 1 gr ise,
mK = mL+ ( Binicinin bulundu
u bölme ).1
7. Hatalı terazi;
Kollarının uzunlu
u eit olmayan fakat kefelerin
a
ırlıklarıyla dengelenen terazilerdir.
Yapılan ölçümler hatalıdır.
Do
ru ölçüm yapılabilmesi için a
ırlık her iki kefede de
ölçülmelidir.
m. .g m . .g
m . .g m. .g
1 2 2
1 1 2






=
=
m . .g
m. .g
m. .g
m . g
2 2
2
1
1 1.







=
2
1
m
m
m
m
=
m1.m2 = m.m
mgerçek = m1.m2

Her bir bölmenin kaç grama karılık geldi
i,
binicinin iki bölme arası yerde
itirmesi, binicinin
her bir bölme kayması, ölçülebilecek en küçük kütle
ifadelerinin hepsi duyarlılı
ı verir.
ÖZKÜTLE:
Bir cismin birim hacimdeki madde miktarına özkütle denir.
V
m
d =
BRM TABLOSU
Özkütle Kütle Hacim
d m V
cm3
gr
gr cm3
Özellikler
1.) Normal artlarda özkütle sabittir. Kütle veya hacmin
de
imesiyle özkütle de
imez.
2.) Özkütle, sabit sıcaklık ve basınç altında maddeler
için ayırt edici bir özelliktir.
3.) m-V grafi
inin e
imi özkütleyi verir.
V-m grafi
inin e
imi de özhacimi verir.
E
im = tan =
V
m
= özkütle
E
im = tan =
m
V
= özhacim
4.) Özkütleyi de
itirmenin yollarından biri basıncı
de
itirmektir. Basınç sayesinde maddenin hacmi
de
iir, kütlesi de sabit oldu
undan özkütle
de
imi olur.
5.) Gazlarda kütle sabit tutularak hacim de
itirilebilir.
Bu durumda özkütle hacimle ters orantılıdır.
6.) Sabit basınç altında bir sıvının m-V grafi
inde,
zamanla e
im arttı
ından , sıvının özkütlesi artıyor.
Bunun olabilmesi için sıvının sıcaklı
ının azalması
gerekir.
7.) Sabit basınç altında bir sıvının m-V grafi
inde e
im
azalıyorsa sıvının özkütlesi azalıyor demektir.
Bunun için sıcaklı
ın artması gerekir.
8.) Gazın basıncı ve sıcaklı
ı sabit tutularak çizilen
grafikler katı ve sıvılarda oldu
u gibidir.
9.) Maddeler ısıtıldı
ında hacimleri artar ve özkütleleri
azalır. Su ise istisnai bir durumdur.
10.) Suyun 1 atm basınçta ve + 4 oC ‘de hacmi
minumumdur. + 4 oC üstünde ve altında hacim
artar.
11.) Suyun 1 atm basınç altında + 4 oC özkütlesi en
büyüktür.

Bizmut ve antimonda su gibi davranır.
Sıvı karıımlarının özkütlesi:
ki yada daha çok maddenin meydana getirdi
i homojen bir
karıımın özkütlesi,
V V V ...
m m m ...
V
m
d
1 2 3
1 2 3
k + + +
+ + +
= = 

1.
ki sıvı eit hacimde karıtırılırsa:
E
er sıvılar eit hacimde karıtırılıyorsa karıımın özkütlesi
karııma giren sıvıların özkütlelerinin aritmetik ortalamasına
eittir.
2.V
V.(d d )
V V
d .V d .V
V V
m m
d 1 2 1 2
1 2
1 2
k
+
=
+
+
=
+
+
=
2
d d
d 1 2
k
+
=

Karııma n tane sıvı giriyorsa karıımın özkütlesi,
n
d d ... d
d 1 2 n
k
+ + +
=

Eit hacimde ( debileri eit ) sıvı akıtan iki sıvının
özkütle-zaman grafi
i;

ekildeki kaba önce musluk açılıp d1 özkütleli bir
miktar sıvı akıtılıp daha sonra di
er musluk açılıyor
bu durumda karıımın özkütlesi her zaman d1 ‘den
büyük d2 ‘den küçük de olur.
2. Sıvılar eit kütlede karıtırılıyorsa:
E
er sıvılar eit kütlede karıtırılıyorsa karıımın özkütlesi
karııma giren sıvıların özkütlelerinin geometrik
ortalamasına eittir.
1 2
1 2
1 2
k
2 1 2
2
1
1
1 2
1 2
1 2
k
d d
2.d .d
d
1
d
1
m.
2.m
d
d
m
d
m
m m
d
m
d
m
m m
V V
m m
d
+
=
 


 


+
=
+
= +
+
+
=
+
+
=
1 2
1 2
k d d
2.d .d
d
+
=
Özellikler:
a) Karıımın özkütlesi her zaman karııma katılan
sıvıların özkütlelerinin arasında bir de
erdir.
b) Karıımın özkütlesi her zaman hacmi büyük olan
sıvının özkütlesine daha yakındır.
c) Özkütlesi küçük olan bir sıvıya aynı sıcaklıkta
özkütlesi büyük olan bir sıvı karıtırılırsa karıımın
özkütlesi artar.

emeğine sağlık

eLine saqLık :xd

bişi deil canım yav

ELNE SAĞLIK TA KARDEŞ BU FİZİK ÖĞRENCİLERE BELA OLASI İÇİN Mİ YAPILMIŞ YAV

valla hı deyin yav gözümüzü korktumayın yav